Een vraag die me af en toe gesteld wordt is: “Wat doe jij tegenwoordig voor werk?”
Mijn antwoord: ik werk met en voor mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt.
“Oh, wat heftig!”
En daar stokt het gesprek over mijn werk dan vaak.
Wat is het toch met seksueel misbruik dat mensen vaak niet meer weten hoe ze anders kunnen reageren dan met afschuw of verbijstering? En dat het daar dan ophoudt?
Het is tegenwoordig een soort ‘hot topic’ geworden. #METOO. Dat maakt het misschien makkelijker om aan te geven dat jij er ook mee te maken hebt gehad. Maar is het ook makkelijker geworden voor vrienden of familie om hier goed op te reageren?
Ik ben bang dat we daar nog niet zijn.
Het is niet altijd makkelijk om een verhaal over seksueel misbruik of geweld aan te horen. Het raakt ook een kwetsbaar deel van jezelf: je angst om iets dergelijks zelf te overkomen, er een oordeel over te hebben of het simpelweg te heftig vinden om aan te horen. Let daarin dus ook op jezelf: wat kan jij aan? Wat wil je wel of niet horen?

Mocht je het gesprek toch aan willen gaan, dan heb ik hier een aantal suggesties voor jou:

• Luister en geloof je gesprekspartner. Veel mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt zijn bang om niet geloofd te worden. Dat maakt ook dat het hen soms lange tijd kost om dit te bespreken. Ook als je niet altijd weet wat je kan zeggen: luisteren is vaak genoeg.
• Wees tot steun. Misschien heb je veel vragen over wat er precies is gebeurd. Maar accepteer het ook wanneer iemand niet alles kan of durft te vertellen. Het erover praten is het belangrijkste maar de regie blijft bij de persoon die slachtoffer is geworden van het misbruik.
• Stel vragen over aanrakingen. Misschien zijn jullie onderling gewend om elkaar een knuffel te geven of drie zoenen wanneer je elkaar ziet of afscheid neemt. Wees je bewust van deze aanrakingen: wat roepen die op bij je gesprekspartner? Het kan namelijk (wellicht tijdelijk) als te intiem ervaren worden.
• Biedt praktische hulp. Wat heeft de ander op dit moment nodig? Dat kan ook iets zijn als boodschappen doen of dat diegene nu niet meer alleen over straat durft en jou vraagt om haar of hem thuis te brengen. Wat kan jij hierin betekenen?
• Respecteer de keuzes die de ander maakt. Na seksueel misbruik is het natuurlijk mogelijk om aangifte te doen bij de politie. Lang niet alle slachtoffers maken hier gebruik van omdat ze het verhaal niet in zoveel details willen vertellen. Of omdat ze bang zijn van de dader en wat die gaat doen wanneer ze horen dat er aangifte tegen hen is gedaan. Het is en blijft aan het slachtoffer wat zij of hij hiermee wil doen. Dat geldt ook voor het zoeken naar psychologische of levensbeschouwelijke hulp nadat het is gebeurd. Er is veel mogelijk maar wederom: het slachtoffer heeft de regie.
• Vertel het niet door. Laat je naaste zelf bepalen wie dit te weten komt. Hoogstwaarschijnlijk is het al een hele opgave geweest om het jou te vertellen.
• Ten slotte wil ik nog even terugkomen op een eerder punt: let op jezelf. Het aanhoren van het verhaal van iemand die seksueel is misbruikt kan ook bij jou heftige emoties teweegbrengen. Boosheid op de dader, schuldgevoel omdat je de ander niet hebt kunnen beschermen, verdriet om wat je naaste is aangedaan. Geef aan bij je naaste dat je hier misschien hulp bij nodig hebt van anderen. Maar let op: uiteraard zonder dat je de identiteit van het slachtoffer bekend maakt!

Mocht je als naaste specifieker advies willen over hoe jij het beste kan omgaan met een verhaal van je naaste: kijk op onze Contactpagina hoe je ons kunt bereiken.